ÖZ-DÜZENLEME BECERİSİ

Öz düzenleme nedir?

Öz düzenleme en genel tanımıyla duygularımızı, düşüncelerimizi ve davranışlarımızı kontrol edebilmek ile ilgilidir.

Öz düzenleme çocukların birebir ya da grup içinde etkili iletişim kurarak sınıf ortamına uyum sağlamasına ve deneyimlerinden yeni beceriler öğrenmesine imkan sağlar. Arkadaşları tarafından isteği reddedilen bir çocuğun bunu olgunlukla karşılayabilmesi, kavga çıkaramaması bununla ilgilidir. Ayrıca, çocukların öğrenme için gerekli olan bilişsel becerileri ve problem çözme yetilerini geliştirmelerine yarar. Sevmediği bir derste başarılı olmak için çabalayabilmek, online derslerde arka ekranda oyun oynamak yerine dersi dinlemeye devam etmek bu becerinin gelişmiş olduğunu gösterir.

Öz düzenlemede zorlanan çocuklar hangi alanlarda zorluklar yaşarlar?

Dürtü Kontrolü: Bir davranışta bulunmadan önce durup düşünme becerisidir. Dürtü kontrolünde zorlanan çocuklar,

Konuşmaları böler, konuşurken sırasını bekleyemez,

Verilen görevleri aceleyle yapar,

Kuralları bir gün takip ederken ertesi gün takip etmez.

Duygu Kontrolü: Duyguları yönetebilmemizi sağlar. Bizi üzen ya da kızdıran olaylarla başa çıkabilmemize yardımcı olur. Duygu kontrolünde zorlanan çocuklar,

Kolayca öfkelenip pes edebilir,

Eleştirilere karşı hassas olabilir,

Zor olan görevleri bitirmek için sakinleşmekte zorlanabilir,

Biri onları rahatsız ettiğinde ya da kızdırdığında sakin kalmakta zorlanabilir.

Fiziksel Hareket Kontrolü: Fiziksel hareketlerimizi uygun bir şekilde düzene sokmamızı sağlar. Bu alanda zorlanan çocuklar,

Aşırı hareketli ve kıpır kıpırdır.

Yerinde kıpırdanmadan oturmakta zorlanır.

Sırada beklerken zorlanır.

Hareketleri ile konuşmaları ve oyunları bölme gibi davranışlarda bulunabilir.

Çocuğumun öz düzenleme becerisinin gelişimini nasıl destekleyebilirim?

Duyguları adlandırın: Şiddetli duygular çocuklar için korkutucu olabilir. Çocuklar nasıl hissettiklerini ve neden böyle hissettiklerini anladıklarında duygular başa çıkılabilir hale gelir. Çocuğunuz ağladığında ona nasıl hissettiğini sorun. Üzüntü, öfke, endişe, utanç gibi kelimeleri kullanması için çocuğunuzu cesaretlendirin.

Tetikleyicileri bulun: Çocuğunuzun en çok zorlandığı durumları ve ortamları düşünün. Bu durumlarda bazı düzenlemelerle çocuğunuza yardımcı olabilirsiniz. Örneğin, çocuğunuz televizyonu kapattığınızda çok öfkeleniyorsa televizyonu kapatmadan 5 dakika önce bunu çocuğunuza söyleyebilirsiniz.

Yapmayı sevdiği rahatlatıcı aktiviteler bulun: Çocuğunuzun kendini iyi hissetmek için neler yaptığını gözlemleyin (bisiklete binmek, oyun oynamak vb.) Çocuğunuzun moralinin bozulduğunu gördüğünüzde bu etkinliklerden birini çocuğunuzun sakinleşmesi için önerebilirsiniz. Zamanla kendi kendine de bu baş etme yöntemlerini kullanmayı öğrenecektir.

Dr. Psk. Bade Vardarlı